1 marca 2017 roku weszła w życie ustawa dokonująca zmian w kodeksie karnym, uzupełniająca ten kodeks między innymi o nowy artykuł 271a. Wymienia on jako przestępstwo, poświadczenie nieprawdy w fakturze. Czyn obejmuje zarówno stwierdzenie okoliczności nieistniejących, jak i zatajenie prawdy. Przepis ten w szczególny sposób wyróżnia przestępstwa o charakterze karno-skarbowym, oddzielając fakturę VAT od innych dokumentów, o których mówi wcześniejszy artykuł 271.
Art 271 par 1 kk
Poświadczenie nieprawdy w fakturze jest przestępstwem w chwili posłużenia się nim. Do wymierzenia kary nie jest wymagane uzyskanie korzyści materialnych, jak wyłudzenie podatku od Skarbu Państwa. Takie poświadczenie powinno również dotyczyć okoliczności faktycznych, które mają znaczenie dla ustalenia wysokości podatku lub jego ewentualnego zwrotu. Poświadczenie nieprawdy może przyjąć formę zmiany rodzaju transakcji, jej wartości, stawki VAT czy też daty realizacji.
Poświadczenie nieprawdy przez pracownika
Poświadczenie nieprawdy w fakturze jest przestępstwem tylko wtedy, gdy ma charakter umyślny. Oznacza to, że osoba dokonująca takiego poświadczenia ma świadomość, iż poświadcza nieprawdę i wyraża zgodę na takie działanie. Jeśli do wystawienia faktury uprawniony jest pracownik i to on wpisuje nieprawidłowe dane lub zataja je, potwierdzając własnoręcznym podpisem, tylko on ponosi odpowiedzialność karną za przestępstwo z art. 271a kk.
W przypadku posłużenia się taką fakturą przez pracodawcę nie podlega on odpowiedzialności karnej pod warunkiem, że nie miał świadomości dokonania przestępstwa i wykorzystał dokument nieumyślnie. Kodeks karny wyraźnie wskazuje, że działanie musi być celowe, zarówno w przypadku osoby dokonującej takiego poświadczenia, jak i posługującej się nim. W sytuacji, gdy pracownik fakturzysta popełni przestępstwo, każdy adwokat doprowadzi do uniewinnienia zwierzchnika.
Jaka kara grozi za poświadczenie nieprawdy?
Za poświadczenie nieprawdy w oświadczeniu lub fakturze prawo karne przewiduje podstawowy wymiar kary w zakresie od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. W wymierzaniu wysokości kar sąd kieruje się kwotą brutto, jaka została umieszczona na dokumencie. Jeśli jej wysokość przekracza 5 ml zł, sąd może wymierzyć minimalną karę 3 lat pozbawienia wolności. Jeśli ta kwota przekracza 10 mln zł, zakres kary wynosi od 5 do 25 lat pozbawienia wolności.